Türkiye Denizlerinin 10 Huzurlu Adası

Bu adalardan bazıları oldukça tanıdık, bazılarını is bilen az. Ülkemizdeki bu adalara kısaca bir göz atalım…

Akdamar adası

Turgut Tarhan

Akdamar, Van Gölü’ndeki dört adadan en büyük olanı. Güneyde Gevaş ilçesi açıklarındaki Akdamar Adası, adayla aynı adı taşıyan kilisesiyle ünlü. Akdamar Adası anakaraya 4, Gevaş’a yaklaşık 9 kilometre mesafede. Yakın zamanda restore edilip müzeye çevrilerek turizmin hizmetine sunulan Akdamar Ermeni Kilisesi, 915- 921 yılları arasında Vaspurakan Kralı 1. Gagik tarafından mimar keşiş Manuel’e yaptırıldı. Kilisenin etrafındaki şapel ve çan kulesi ise daha sonraki yüzyıllarda ilave edildi.

Giresun adası

Fatih Pınar

Kıyıdan bir mil açıktaki Giresun Adası’nın yüzölçümü yaklaşık 40 bin metrekare, en yüksek yeri yaklaşık 30 metre. Gemiler Çekeği’nden ve Aksu Deresi’nden kalkan teknelerle adaya gitmek yaklaşık 20 dakika sürüyor. Yaz sezonunda günübirlik ziyaret edilen ada doğal bir piknik alanı.

“Argos Gemisi’nin Yolculuğu” adlı destanda Aretia Adası ( Ares’e adanmış ada) adıyla geçen adaya dair kayıtlar antik döneme kadar gidiyor.

“Söylenceye göre Argonautlar Altın Post’u bulmak için yaptıkları yolculuk sırasında Aretia’ya da gelmişler ve burada ejderha yapılı kuşlarla karşılaşmışlar. Adayı çepeçevre saran kayalıklar martılara ev sahipliği yapıyor. Kayalıkların yukarısında adanın yeşil bölümünü kuşatan yıkık surlar ve eski bir yerleşimin izlerini bugüne taşıyan tarihi kalıntılar şimdi Giresunlu piknikçilere fon olmuş” diyor Atlas yazarı Bülent Kale.

Bozcaada

Sanem Yazıcıoğlu

Antikçağ kaynaklarında Tenedos adıyla anılan Bozcaada, 36 kilometrekarelik yüzölçümüyle Türkiye’nin Gökçeada ve Marmara Adası’ndan sonra üçüncü büyük adası. Kıyıdan altı kilometre açıkta bulunan adanın Çanakkale Boğazı’na uzaklığı 19 kilometre. Yerleşik nüfusu 2 bin kadar olan Bozcaada, en canlı döneminde dört, beş bin kişiyi ağırlıyor.

Kefken adası

 

Kocaeli’nin Kandıra ilçesine 20 kilometre uzaklıktaki Kefken yerleşimi açıklarındaki Kefken Adası’nın yüzölçümü 0.11 kilometrekare, kıyı uzunluğu 1.7 kilometre. Balıkçıların uğrak yeri olan adada iki uzun dalgakıranın tekneleri dalgalardan koruduğu büyük bir liman var. Karadeniz’de kötü hava koşullarında çaresiz kalan gemiler için ideal bir sığınak olan limanı balıkçılar da kullanıyor. Kefken Adası amatör sualtı avcılarının da uğrak yeri.

Cenevizlilerden kalma kale surları ile Roma ve Bizans dönemlerinden kalma mimari öğelerin yanı sıra birçok antik su kuyusunun bulunduğu Kefken Adası 1. derece tarihi sit alanı.

Çam ağaçlarıyla yeşil bir görünüme sahip adada 1800’lü yıllarda kurulan bir de deniz feneri var. Kefken Adası’nın nüfusu her ne kadar deniz feneri ve sahil güvenliği görevlilerinden oluşsa da Türkiye’nin Karadeniz’deki üzerinde yerleşim olan tek adası.

Prens adaları

Orhan Durgut

Bu adalar grubu tarihte Papaz Adaları, Ruh Adaları, Bahtiyar Adaları, Halka Adalar, Kızıl Adalar adalarıyla da anıldı. Prens Adaları adı ise Bizans devrinde prens ve prenseslerin sürgün yeri olmasına dayanıyor.

Toplam alanı 12 kilometrekareye yaklaşan Prens Adaları Bostancı’dan Kartal’a uzanan kıyı şeridinin karşısında diziliyor. İstanbul tarihi yarımadasına uzaklıkları yaklaşık 13-22, Anadolu yakası kıyılarına uzaklıları ise 4-8 kilometredir.

İstanbul’un bu adalardan oluşan ilçesinin yerleşik nüfusu yaklaşık 18 bin. Ama Adalar Belediyesi’nin verilerine göre yazın hafta sonları adaları ziyaret edenlerin sayısı 500 bini geçebiliyor. İstanbulluların yazlık mekânı olmasının da etkisiyle kış aylarında iyice tenhalaşan adalarda boş sokaklar kedilere ve martılara kalıyor; yerleşik kış nüfusu, yerleşik yaz nüfusunun çok gerisine düşüyor.

Alibey (cunda) adası

Çevre uzunluğu 44,818 metre olan Alibey Adası sonradan yapılan köprüyle karaya bağlandığından bugün bir yarımada görünümünde. Adanın Ayvalık’tan bakıldığında solundaki boğaza Dalyan Boğazı, sağındakine de Dolap Boğazı adı veriliyor. Ayvalık merkezine karayolu ile 8 kilometre uzaklıktaki adaya Ayvalık’tan hem dolmuş hem de tekne seferleri yapılıyor. Çevresi doğal plajlarla kaplı ada, balık lokantaları ile ünlü.

Kekova

Adeta jöleye hapsedilmiş pasta süslemeleri gibi görünen birbirinden ilginç arkeolojik nesneleriyle Kekova çevresi konuklarına ilginç bir deneyim yaşatıyor. Kekova Adası, kıyıdan birkaç deniz mili açıktaki dar ve uzun coğrafi yapısından dolayı Kale (Demre, Simena) ile Üçağız (Teimioussa) köyü arasında yer alan bütün körfeze adını veriyor; ada, körfez ve anakaranın kıyılarını kapsayan bir tanımlamadır Kekova. Bir zamanlar yoğun keklik barındırması nedeniyle keklik adası anlamında Kakava-Kekyova denilen ada şimdiki haritalarda Geyikova adıyla geçiyor.

Kaş ile Demre arasında yer alan Kekova kıyı şeridini eşsiz kılan en belirgin özellik; deniz seviyesinin antikçağdan bu yana sürekli yükselmesiyle arkeolojik kalıntıların sualtında kalması. Öte yandan bu mimari öğelerin su yüzeyinden çıplak gözle rahatlıkla görülebilmesi. Kimi yerlerde su seviyesinin hemen altında başlayan kalıntıları, kayaya oyulmuş gizemli odacıkları, merdivenleri ve duvarlarıyla çevreyi keşfetmenin tek aracının deniz kanosu olduğunu belirtmeliyiz. Bunun için deniz kanosu turları düzenleyen birkaç acente ve kano merkezinin bulunduğu Kaş’a uğramak gerekli. Kaş’ta günlük, haftalık turlar düzenleyen profesyonel kuruluşlar var.

Foça adaları

Yunus Emre Aydın

Hayırsız (Atatürk), Metalik, Orak, Pide, Fener (Oğlak), Eşek, İncir adalarında fokların yanı sıra pek çok kuş türü barınıyor.

Antikçağdan bu yana ününe ün katan Siren Kayalıkları Foça açıklarındaki adaların en büyüğü olan Orak Adası’nın güneybatısında. Bu kayalıklarda fokların barındığı; biri sualtında, beşi karada olmak üzere toplam altı mağara var. Zaten Foça adının dönüştüğü antik “Phokaia” sözcüğünden de anlaşılıyor buranın fok yurdu olduğu. Akdeniz foklarının barınağı olduğu için adada kayalıklara çıkmak, yüzmek ve avlanmak yasak. Diğer adalarda ise yalnızca olta balıkçığına izin var.

Homeros’un “Yolunu şaşıran gemilerin çarptıkları kayalıklar” dediği Siren Kayalıkları tarihin babası Homeros’tan bu yana pekçok yazara, şaire, ressama, sinemacıya esin verdi. Yazarınız da bu kayalıklarda yaşadığına inanılan su perisi Sirenlerle ilgili söylenceye “Kırkından Sonra” başlıklı şiirinde gönderme yapmıştı; “Deli dalgaların karnında dikbaşlı sereninden korsan bir gülüş kalsın/ Sirenler alsın seni kaptan, denizkızlarının dilinde şarkın kalsın”.

Bodrum adaları

Saner Gülsöken

Dünyanın sayılı sualtı müzelerinden birini barındıran Bodrum, bütün güzellikleri yanında sualtı turizminde de Türkiye’nin dışarıya açılan penceresidir.

Bugün Bodrum Yarımadası çevresindeki adaların adları varsa bunun başlıca dayanaklarından biridir “mavi yolculuk”… Bodrum’dan güneydoğuya uzanan Gökova Körfezi’nin adalarıyla, koylarıyla keşfi Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı) ve Azra Erhat’a borçlu olduğumuz bir maceradır.

Fethiye adaları

Turgut Tarhan

Kimileri isimsiz birçok adayı, dantel gibi koylarla türkuvaz sularda buluşturan bölgenin “mavi yolculuk” tarihinde ayrı bir yeri var. Mavi yolculuğun öncülerinden ressam ve şair Bedri Rahmi Eyuboğlu’nun 1973’te kayaya bezediği balık resmi ve yanı başında Azra Erhat’ın çakıl taşlarıyla yaptığı uçurtma mozaiği “Oniki Adalar” turunun görülmeden geçilmez klasiği. İki sanatçının ürünüyle taçlanan Taşyaka içindeki Bedri Rahmi Koyu, aynı zamanda bölgenin en güzel koylarından biri.

Bir kısmının adını sanını hiç duymadığımız hatta varlıklarından bile haberdar olmadığımız adaların devamı için Atlas Dergi’ninTürkiye Adalar Atlası Ekine göz atabilirsiniz.

Gezginler