Moai: Dev Heykellerin Sırrı

En yakın kıtaya 3700km, en yakın yerleşim olan kara parçasına 2000km mesafede, 165km²’lik ufak bir ada: Paskalya Adası. Adaya Easter Island ismini, Avrupalı kaşiflerden biri, bir Paskalya Bayramı arefesinde adaya çıkması sebebiyle vermiş.

Doğru düzgün sahili olmayan; ne bitki örtüsü, ne coğrafi özellikleri, ne de yeraltı kaynakları ilgi çekici olmayan bu volkanik adanın dünya çapındaki şöhretinin tek sebebi var: Moai’ler

Adanın bitki örtüsü çoğunlukla palmiye ağaçlarından oluşuyormuş o dönemlerde. (Bugün sadece çayır çimen kalmış) Yerleşimciler yüzlerce yıl boyunca ev, tekne vb. temel ihtiyaçları dışında, Moai inşaası için de bu bitki örtüsünü tamamen yok etmişler. Adada nüfus arttıkça, değişik yerleşim bölgeleri, köyler oluşmuş ve kaçınılmaz olarak ada halkı klanlara bölünmüş. Birbirleriyle devamlı çatışma halinde olan bu klanların tek bir ortak noktası varmış: Moai’ler

Peki nedir bu Moai? Bir çeşit heykel. İnsan şeklindeler, en uzunu 12 metre. Ve bu dev yapılar, dikildikleri yerde değil, adadaki Rano Raraku yanardağında, yumuşak volkanik tüflerden tek parça imal edilmişler, kızak sistemi ile dikecekleri yerler olan Ahu denilen platformlara taşımışlar ve tabi ki bu esnada adanın bitki örtüsüne daha da çok zarar vermişler.

Moai’lerin Ahulara nasıl yerleştirildiği de hala bir muamma. 10 metrelik heykeli kaldırıp platforma yerleştirmek ya aşırı fiziksel kuvvet, ya da müthiş mühendislik bilgisi gerektiriyor. Bunca çabanın nedeni klanlar arasındaki rekabet elbette. Ve bu hırs, ilk başta sonsuz gibi görünen adanın ormanlarının sonunu getiriyor elbette zamanla.. Ormanlar gidince, verimli topraklar da erozyona uğruyor. Kıt kaynaklar için mücadeleye girişen klanlar, birbirlerinin Moai’lerini yıkmaya başlıyorlar. Sonunda 10.000’lere ulaşan nüfus, Avrupalılar adaya gelmeye başladığında 750’ye kadar düşüyor. Tekne yapacak ağaçları bile kalmadığı için halk adada kısılıp kalıyor böylece…

Rapa Nui toplumunun yok oluş hikayesi bu. Devamında Avrupa işin içine karışıyor, adalıların çoğu köle olarak satılıyor. Günümüzde, Rapanui halkı adanın nüfusunun %60’ını oluşturur. Rapa Nui dilini konuşurlar. 2002 yılı nüfus sayımına göre, hemen hemen tamamı batı kıyısında bulunan Hanga Roa köyünde yaşayan 3.304 kişi adada yaşamakta.

Gezginler