Gezginler Kulübü Gezginlerin buluşma adresi…
Helen Thayer insanlarla değil, kendisi ve doğa ile yarışmak istiyordu. Dünyanın en yüksek dağlarına çıktı. Amazon Ormanlarında 1900 km yol kat ederek, bölgenin derinlerine giren ilk yabancı oldu. Manyetik Kuzey Kutbuna giden ilk kadındı. İlk Rus-Amerikan kadınlar ortak Arktik seferine öncülük yaptı. Sahara, Ölüm Vadisi, Mojave, Sonoran ve Gobi Çöllerini yürüyerek geçti. Kocası ve köpeğiyle, bir yıl boyunca bir kurt sürüsüyle birlikte yaşadılar. Ve macera henüz bitmedi…
“Fotoğraflar çektim, kitaplar yazdım. Zaman, tecrübelerimi paylaşma zamanıydı. Zaman, engelleri aşmak için hedefler koyma, planlama ve başarmak için tüm varlığınızla ilerleme zamanıydı. Zaman, başkalarının da benim hissettiklerimi hissetmesi zamanıydı.” Helen Thayer
Helen Thayer, 1937 yılında 12 Kasım günü Yeni Zelanda’da dünyaya geldi. Küçük yaşlarından beri kendine hedefler koyar, o hedeflere ulaşmak için her şeyi yapardı. 9 yaşında anne ve babası 8200 feet (2500 m) yüksekliğindeki bir tepeye tırmanmaya karar verdiğinde, Helen da onlarla gitmek istedi. Anne ve babası Helen’in ihtiyacı olan şeyi ona verdiler: Eğer onlarla gitmek istiyorsa, ihtiyacı olabilecek tüm eşyaları kendisi hazırlamalı ve tüm tırmanış boyunca kendisi taşımalıydı. Yani aşılması gereken bir engel ve bir hedef. Önündeki hedefe ulaşmasına yarayacak tüm eşyaları araştırdı, okudu ve kendi eşyalarını hazırladı. Tepeye çıktıklarında, aklında tek bir şey vardı: Sıradan bir hayat ona göre değildi.
İlerleyen yaşlarında ailesinin de yönlendirmesiyle atletizmle uğraşmaya başladı. Yeni Zelanda, Guatemala ve Amerika adına uluslararası kızak yarışmalarına katıldı. 1975’de Amerika kızak şampiyonuydu. Ancak başkalarına karşı yarışmak, insanları birer engel olarak görmek onu çok rahatsız ediyordu. Yarışmak istediği iki şey vardı: Kendisi ve doğa.
Bu amaçla dağcılığa dönüş yaptı. Dünyanın her yerinde yüksek dağlara tırmandı. Tüm dünyada dağcılar arasında tanınan başarılı bir dağcı oldu ama, bu hedef de artık aşılmıştı. Kendine yeni bir hedef bulmalıydı. Sovyet dağlarında bir tırmanış sırasında kararını verdi. Fazla bilinmeyen yerlere giderek insanlığın bu bölgeler hakkındaki bilgisini artıracak ve buralarda edindiği izlenimleri, yeni maceracılar ve bilim insanları olmaları için ilham kaynağı olma umuduyla çocuklarla paylaşacaktı.
1962’de evlendiği kocası Bill Thayer ile birlikte Amazon Ormanlarında kano ile 1900 km kat ettiler. Bunu gerçekleştiren yerli olmayan ilk insanlar oldular. Burada yerli halkla yaşayıp onların yaşam şekilleri ve bölge hakkında bilgiler topladılar. Daha sonra 3800 km yürüyerek Sahara Çölü’nü beraber geçtiler.
Ardından Kuzey Kutbuna gitmeye karar verdi. Bu yolculuğu tek başına yapmak istiyordu. Kendi çekeceği, tüm eşyalarını taşımak için kullanacağı kızağından başka hiçbir şey olmadan yolculuk etmek ilk planıydı. Yerliler ve uzmanların ısrarları ile, kutup ayılarından korunabilmek için bir bir tüfek ve Husky cinsi bir köpeği de yanına almaya ikna edildi. Köpeği Charlie ile birlikte 27 gün süren bir yolculuğun sonunda Manyetik Kuzey Kutbuna ulaşan ilk kadın oldu.
Kar fırtınaları, şiddetli rüzgârlar ve hiç bitmeyen kutup ayısı saldırısı tehlikesiyle geçen bu 27 gün sonunda Helen ve Charlie, yürüyerek 595 km yol kat etmiş oldu. Yol boyunca Helen’in tek başına çektiği kızakta Kanadalı bilim insanları tarafından verilmiş ekipmanlar da vardı. Bu ekipmanlar ile ilerlediği yolda günlük buz ısılarını ölçtü. Bulgularını ve anılarını anlattığı Kutup Rüyası (Polar Dream) adlı bir kitap yayımladı. Çektiği tüm fotoğrafları ve notlarını kurduğu “Macera Sınıfı” (Adventure Classroom) adlı programı üzerinden ücretsiz olarak öğrencilerin erişimine açtı. Macera Sınıfı’nı kurma amacını bir söyleşide “Bu genç öğrencilerin, ‘Eğer o yapabiliyorsa ben de yaparım’ demelerini istiyorum” diyerek açıklıyordu. Bu yolculukta edindiği bilgileri, ilk Rus-Amerikan kadınlar ortak Arktik seferine liderlik ederken kullandı.
Tüm bunlar bir hedefin daha ulaşıldığını gösteriyordu. 1994’de Helen yeni hedefini seçti: Kanada’nın Yukon bölgesindeki kurtları gözlemlemek. Bu hedefi bir Husky-Arktik gri kurt kırması olan Charlie ile geçirdikleri 27 günden sonra belirlemişti. Kocası Bill ve Charlie ile birlikte Yukon’da bir mağarada yaşayan bir kurt sürüsüyle birlikte bir yıl yaşadılar. Kurtlar onları komşuları olarak gördü. Helen bunda Charlie’nin payının büyük olduğunu söyler. Kurtlarla geçirdikleri sürede, onların sürü içindeki sosyal etkileşimlerini fotoğraflayıp belgelediler. Aynı zamanda kurtlarla bölgedeki diğer hayvanlar arasında, yiyecek paylaşımı olduğunu da gözlemlediler. Kurtlar Arasındaki Üçlü (Three Among Wolves) adlı kitabında da anlattığı üzere, kurtların sadece hasta ve yaşlı hayvanları avladığını, böylece bölge insanlarının besin kaynağı olan Kanada geyiklerinin tükenmesinde bir rollerinin olmadığını gösterdi.
Buzullarda geçen uzun yıllardan sonra yeni hedef çöller oldu. 1995’de Ölüm Vadisi, Mojave ve Sonoran Çöllerini yürüyerek geçti. Bu çöllerde toplamda 2400 km yürüdü. 1997’de çöl seferlerine 60. Doğum gününü kutlamak için ara verdi. Antarktika’da tek başına bir yürüyüş planlayan Helen, donmuş bir pastaya tek bir mum dikerek doğum gününü tek başına kutladı. 2001 yılında 40. evlilik yıldönümlerini Helen’in çocukluk hayali olan Gobi Çölü’nde 2600 kmlik bir yürüyüşle kutlamaya karar verdiler.
74 yaşındaki Bill ve 64 yaşındaki Helen, göçmen hayata olan ilgileri yüzünden yürüyüşü çölün Moğolistan tarafında yapmayı kararlaştırdılar. Eşyalarını taşımak için aldıkları, Tom ve Jerry isimlerini verdikleri develerle birlikte yürüyüşe başladılar. Yolculuk boyunca susuzluk, akrepler ve kum fırtınalarıyla baş etmek zorunda kalan çift bir de kazara Çin sınırını geçme tehlikesiyle baş etmek zorundaydı. Helen yaşadıklarını Gobi’de Yürümek (Walking The Gobi) adlı kitabında detaylı olarak anlattı.
2011 yılında 50. yıldönümlerini Sahara Çölünü geçerek kutlayan ikilinin yeni planlarını şu an 78 yaşında olan Helen Thayer, Etiyopya, Butan Krallığı, Tibet ve Kongo olarak listeliyor. Hâlâ kendine hedef koymaya, hâlâ engelleri aşıp o hedeflere ulaşmaya devam ediyor.
Bu yazı ilk olarak Bilim ve Gelecek Dergisinde yayınlanmıştır.
Derleyen: Yusuf Can Semerci
KAYNAKLAR
http://www.historylink.org/index.cfm?DisplayPage= output.cfm&file_id=9848 http://www.themarkofaleader.com/library/stories/helenthayer-the-spirit-of-adventure/
