Dağlar vazgeçilmez tutkudur kimileri için. Birçok yitik yaşamlar, birçok hissiyatı tarif edilemez zaferler yaşanmıştır o tepelerde. Dünyanın çatısı diyebileceğimiz en yükse zirveleri ve onlara ilk tırmanma başarısını gösterenleri hatırlayalım bu yazıda…
1- Everest Dağı
Himalayalarda bulunan Everst dağı 8842 m ile dünyanın en yüksek dağıdır. Çin Halk Cumhuriyeti ile Nepal’i birbirinden ayıran bu dağ tırmanışçıların baş hedefidir. Zirveye ilk defa 29 Mayıs 1953’te saat 11:30’da Yeni Zelanda’lı Edmund Hillary ve Nepal’li Tenzing Norgay ulaşmıştır. Everest dağına çıkan ilk Türk ünvanını ise 1995 yılında Ali Nasuh Mahruki kazanmıştır.
Everest dağı o kadar yüksektir ki troposferin 3’te 2’sini geçer bu nedenle de yukarılarda oksijen eksikliği hissedilir. Oksiyen eksikliğinin, 100 km/s’a ulaşan rüzgarların ve -70 dereceye düşen hava sıcaklıklarının nedeniyle Everest dağında bir hayvansal ya da bitkisel yaşam alanı yoktur. Alt taraflardaki buzullar ise Everest’in doruğundaki karları süpüren şiddetli rüzgarların oluşturduğu çığlardan beslenmektedir.
Everest dağı, yaklaşık 2.5 milyon yıl önce Hindistan yarımadasıyla Tibet yaylasının birbirine yaklaşması sonucunda sıkışıp yukarı çıkan arazi kütlesinin oluşturduğu varsayılmaktadır.
2- K2 Dağı, Karakurum
Pakistan ile Çin Halk Cumhuriyeti sınırı üzerinde yer alan K2 dağı dünyanın en yüksek 2. dağıdır. 8611 metre yüksekliği ile Everest’ten sonra dünyanın en yüksek 2. dağı olan K2’nin bir diğer adı da “Godwin Austin”dir. Yükseklik açısından ikinci sırada yer alsa da zorluk bakımından tartışmasız birinci sıradadır. Bu nedenle de K2’nin zirvesi dağcılar için “kutsal zirve” olarak adlandırılır. K2 dağı o kadar acımasızdır ki çıkmaya çalışan her 4 kişiden birisi orada hayata gözlerini yummuştur.
K2 dağının bu kadar zor olmasının başlıca sebebi çok dik olmasıdır. Diklik hem tırmanış zorluğu hem de daha fazla çiğ ve kaya düşmesi demektir.
K2’ye ilk defa 31 Temmuz 1954’te İtalyan Lino Lacedelli ve yine İtalyan Achille Compagnoni tırmanmayı başarmıştır. K2ye tırmanan ilk Türk ise 2001 yılında yaptığı tırmanış ile Ali Nasuh Mahruki olmuştur.
3- Kançencunga Dağı
Kançencunga Dağı 8,586 m ile dünyanın en yüksek 3. dağıdır. Hindistan ile Nepal arasında Himalayalarda bulunan bu dağa ilk defa 25 Mayıs 1955’te Joe Brown ve George Band çıkmayı başarmıştır. Joe Brown ve George Band’dan önce Kanöencunga dağına 50 yıl boyunca tırmanmaya çalışılmış fakat başarılı olunamamıştır. Dağın çok dik olması ve dağ üzerindeki dengesiz rüzgar hızı değişiklikleri hem çığ oluşumunu artırmakta hem de tırmanmaya çok zorlu hale getirmektedir. 2013 yılında Kançencunga dağında bir felaket yaşanmış ve düşen çığ nedeniyle 5 dağcı hayatını kaybetmiştir.
4- Lhotse Dağı, Himalayalar
Himalayalarda yer alan Lhotse dağı Everest, K2 ve Kangchenjunga’dan sonra dünyanın en yüksek 4. dağıdır. Lhotse dağının en yüksek zirvesi 8516 m’dir. Fakat buna yakın 8,414 m’lik, 8,383 m’lik altzirveler de vardır. Lhotse dağı genel olarak kolay bir tırmanış hedefi olsa da bunu dağın güney kısmından gerçekleştirmek oldukça zordur. Lhotse Dağının güney yüze dünyanın en dik tırmanış parkurudur ve bu nedenle buraya tırmanmaya çalışanların çoğu başarısız olmuştur. Diğer taraflardan tırmanış ise güneye nazaran çok daha kolaydır.
Lhotse’ye ilk kez 18 Mayıs 1956’da İsviçreli Fritz Luchsinger, Ernst Reiss tırmanmışlardır.
5- Makalu Dağı, Himalayalar
Makalu dağı, 8,418 m’lik yüksekliğiyle dünyanın en yüksek 5. dağıdır. Himalayalarda Nepal ile Çin Halk Cumhuriyeti sınırında yer alır.
Oldukça zorlu bir parkur olan Makalu dağına defalarca tırmanmaya çalışan ekipler olmuş fakat başarılı olamamışlardır. En sonunda Makalu dağına ilk defa 15 Mayıs 1955’te Fransız Lionel Terray ve Jean Couzy tarafından tırmanılmıştır. Bu Fransız dağcılar Makalu dağına tırmanırken daha önce denenmeyen bir rota denemişler ve daha sonraları bu rota dağcılar için standart rota olmuştur.
6- Cho Oyu Dağı, Himalayalar
Cho Oyu veya Cho Oyo 8201 m ile dünyanın en yüksek 6. dağıdır. Everest’in 20 km batısında bulunur.
Cho Oyu dağına ilk defa 19 Ekim 1954’de Herbert Tichy, Joseph Joechler ve Şerpa Pasang Dawa Lama’nın oluşturduğu Avusturyalı bir takım tarafından tırmanılmıştır.
Cho Oyu dağına çıkan ilk Türk ise 1997 yılında Nasuh Mahruki olmuştur.
7- Dhaulagiri Dağı, Himalayalar
8- Manaslu Dağı, Himayalar
Nepal Himalayalarında bulunan Manaslu Dağı, 8164 m’lik yüksekliğiyle dünyanın en yüksek 8. dağıdır. Manaslu dağına ilk defa 9 Mayıs 1956’da Japon Toshio Imanishi ve Gyalzen Norbu tarafından tırmanılmıştır. 1972 yılında ise bir felaket gerçekleşmiştir. Dağcılar 6500 metredeyken kamplarından çıktıklarından birkaç dakika sonra üzerlerine çığ düşmüş ve 15 dağcı hayatını kaybetmiştir.
9- Nanga Parbat Dağı, Himalayalar
Nanga Parbat dağı, 8126 m yüksekliğiyle dünyanın en yüksek 9. dağıdır. Pakistan’daki Kaşmir bölgesinde yer alır. Dünya’daki tırmanılması en tehlikeli dağlardan birisidir ve ilk kez 3 Temmuz 1953’te Hermann Buhl tarafından zirvesine tırmanılmıştır.
10- Annapurna I, Himalayalar
Himalayalar’da bulunan Annapurna I, 8091 m yüksekliğiyle dünyanın en yüksek 10. dağıdır. Annapurna dağına ilk tırmanış 1950 yılında gerçekleşmiştir. 2014 yılında Nepal’in en korkunç dağ felaketi Annapurna I’de gerçekleşmiştir. Kar fırtınası ve çığ nedeniyle mahsur kalan dağcılardan 43’ü yaşamını yitirmiş, sağ kurtulanların birçoğunun ise uzuvları donmuş ve kesilmiştir. 6 adet zirvesi bulunan bu dağdaki ölüm oranı %40’ın üzerindedir. Bu aynı zamanda tehlikeli dağlar arasında en yüksek ölüm oranının olduğu dağ demektir.
